Paragraaf Weerstandsvermogen

Toelichting

Hieronder worden de definities van en toelichtingen op de afzonderlijke kengetallen beschreven. Deze definities zijn nodig, opdat iedere gemeente de kengetallen op dezelfde wijze berekent en de kengetallen over verschillende jaren en ook tussen gemeenten vergelijkbaar zijn.

Netto schuldquote

De netto schuld weerspiegelt het niveau van de schuldenlast van de medeoverheid ten opzichte van de eigen middelen. De netto schuldquote geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie.
De schuldquote stijgt in 2021 en 2022 als gevolg van de investeringen in de grondexploitatie Hasselt om de Weede. Vanaf 2023 wordt een daling verwacht die zich ook na de 2024 verder door zal zetten.
De schuldquote wordt ook beïnvloed doorontwikkeling van de uitgaven. Tijdelijk hogere baten drukken het percentage in de rekening. Ten opzichte van het genoemd percentage in het bovenstaand tabel zal 2020 lager uitpakken door met name de incidenteel hogere baten voor de uitvoering van Corona-regelingen. Deze hogere baten en lasten maken geen onderdeel uit van de vastgestelde begroting 2020.

Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen

De netto schuldquote wordt berekend in- of exclusief doorgeleende gelden. Omdat er onzekerheid is of deze leningen wel allemaal terug worden betaald, is het verstandig om dit onderscheid te maken. Op die manier wordt dit risico in beeld gebracht.
De toelichting op de netto schuldquote gecorrigeerd voor de doorgeleende gelden is identiek aan de netto schuldquote behalve dat onder de financiële activa ook alle verstrekte leningen vallen (conform art. 36 lid b en c). Zie onderbouwing netto schuldquote. Daarnaast constateren wij een kleine daling van de verstrekte geldleningen wat het percentage positief beïnvloedt.

De solvabiliteitsratio

Deze indicator geeft inzicht in de mate waarin de decentrale overheid in staat is aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. Onder de solvabiliteitsratio wordt verstaan het eigen vermogen als percentage van het totale balanstotaal. Het eigen vermogen van een gemeente bestaat conform art. 42 BBV uit de algemene reserve, de bestemmingsreserves en het resultaat uit het overzicht van baten en lasten.
De solvabiliteitsratio laat de komende jaren een stabiele ontwikkeling zien ruim boven het minimale uitgangspunt (20%) van de gemeenteraad conform het treasurybeleid. De oorzaak van de lichte daling van de ratio ligt in de stijging van investeringen in de komende jaren en de bijkomende noodzakelijke financiering hiervan.

Kengetal grondexploitatie

De afgelopen jaren is gebleken dat grondexploitatie een forse impact kan hebben op de financiële positie van een gemeente. De boekwaarde van de voorraden grond is van belang, omdat deze waarde moet worden terugverdiend bij de verkoop. De accountant moet ieder jaar beoordelen of de gronden tegen een actuele waarde op de balans zijn opgenomen. In artikel 38 BBV lid a wordt gevraagd om in de balans afzonderlijk op te nemen: Grond- en hulpstoffen gespecificeerd naar niet in exploitatie genomen bouwgronden en overige grond- en hulpstoffen. In lid b van artikel 38 wordt gevraagd onderhanden werk te vermelden, waaronder bouwgronden in exploitatie. Op basis van artikel 38 BBV worden de niet in exploitatie genomen gronden en de bouwgrond in exploitatie bij elkaar opgeteld en gedeeld door de totale baten uit de programmabegroting of jaarstukken (conform artikel 17 lid c BBV = exclusief mutaties reserves) en uitgedrukt in een percentage.
Het kengetal grondexploitatie komt de komende jaren redelijk stabiel rond de 15% uit. Dit is een gevolg van de huidige stand van zaken rondom de strategische grondaankoop en -verkoop. Op dit moment zijn er geen concrete verwachtingen voor aan- of verkoop van gronden. Dit percentage kan echter redelijk snel veranderen als gevolg van de lokale strategische ruimtelijke ontwikkelingen en de verdere ontwikkelingen rondom Hasselt om de Weede, Overwaters en Zevenhont. Een verdere daling van de grondpositie beperkt de impact van de grondexploitaties op de financiële positie van deze gemeente. De belangrijkste grondexploitatie is Hasselt om de Weede. Deze grondexploitatie heeft een langere looptijd dan 2024. Aan het eind van de looptijd neemt de boekwaarde verder af en daalt het kengetal ook tot beneden de 10.  

Structurele exploitatieruimte

De resultaten van de jaarrekeningen uit de afgelopen jaren laten een duidelijke stijgende lijn zien met betrekking tot de exploitatieruimte. Deze stijgende lijn is een duidelijk gevolg van de ontvlechting van de gemeentelijke grondexploitatie van de algemene dienst. De komende jaren wordt op basis van de huidige prognoses in de komende jaren geen positieve exploitatieruimte verwacht.         

Belastingcapaciteit: Woonlasten meerpersoonshuishouden als kengetal voor gemeenten

De ruimte die een gemeente heeft om zijn belastingen te verhogen, wordt vaak gerelateerd aan de totale woonlasten. Het Coelo publiceert ieder jaar deze lasten in de Atlas van de lokale lasten. Onder de woonlasten wordt verstaan de OZB, de rioolheffing en reinigingsheffing voor een woning met gemiddelde waarde in die gemeente.
In het jaar 2021 stijgen de gemeentelijke woonlasten ten opzichte van het niveau 2020. We houden rekening met een stijging van de afvalkosten bij de ROVA, het inflatiepercentage, stijging OZB ten behoeve van ombuigingen en de "pas op de plaats" voor het komende jaar rondom het GRP. Op basis van de huidige inschattingen, met betrekking tot de gemeentelijke financiën en landelijke ontwikkelingen op het vlak van kostendekkende tarieven (zoals riool), blijft de procentuele afwijking de eerste 2 jaar stabiel waarna het weer licht daalt.